สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
ลาวเป็นประเทศเพื่อนบ้านที่มีวัฒนธรรมการบริโภคใกล้เคียงคนไทยมากที่สุด เรียกว่าเป็นบ้านพี่เมืองน้อง ชาวไทยบางชนเผ่าสืบเชื้อสายมาจากลาว พี่น้องลาวบางคนยังอาศัยอยู่ในเมืองไทย อาหารลาวเป็นอาหารที่ได้รับความนิยมมากและมีลักษณะไม่แตกต่างจากอาหารอีสาน แต่มีบางพื้นที่ของลาวเช่นลาวเหนือ ในหลวงพระบางมีอาหารที่เป็นเอกลักษณ์แตกต่างออกไป ชาวลาวมีวัฒนธรรมการบริโภคที่เป็นกันเองไม่ยุ่งยาก ตามธรรมเนียมแล้วชาวลาวจะไม่นั่งโต๊ะสูง จะล้อมวงรับประทานอาหารบนสาด (เสื่อไม้ไผ่) และทานข้าวบนโตก โดยเรียกว่า พาข้าว (พาเข่า) อาหารจัดมาเป็นสํารับออกพร้อมกันหมด ใช้มือรับประทานและมีช้อนแกงสําหรับตักอาหาร ชาวลาวเป็นคนมีน้ำใจ เมื่อมีงานเลี้ยงจะเลี้ยงดูแขกเหรื่อ จัดอาหารมารับรองมากมาย ด้วยหากจัดอาหารไม่พอแขกจะเป็นที่ขายหน้า
วิถีแห่งลาว
วัตถุดิบอาหารของลาวไม่แตกต่างจากไทย อาหารโปรตีนได้มาจากเนื้อวัว ควาย และหมู เนื่องจากเป็นสัตว์ที่เลี้ยงไว้เพื่อบริโภค นอกจากนี้ยังมีปลาแม่น้ำ โดยเฉพาะปลาน้ำจืดจากแม่น้ำโขง การปรุงอาหารของลาวทําโดยเรียบง่าย ไม่ยุ่งยาก มีเครื่องมือน้อยชิ้น เช่นครก สาก หม้อ มีด เขียง หวด ปกติแล้วไม่นิยมใช้น้ำมันในการปรุงอาหารนอกจากอาหารผัดทอดที่รับวัฒนธรรมมาจากจีนหรือฝรั่งเศส อาหารลาวปรุงสุกได้โดยเร็วจึงยังรักษาคุณค่าทางอาหาร ชาวลาวไมนิยมเก็บวัตถุดิบอาหารตุนไว้ พรอมจะทําอาหารเมื่อไหร่จะไปซื้อหรือจับหามาสดๆ ใช้น้ำปลา ปลาร้าและข่าเปนองคประกอบสําคัญในการปรุงรส
ขันโตกลาว
คนลาวบริโภคข้าวเหนียวนึ่งเป็นอาหารหลักเช่นเดียวกับคนไทยอีสาน นอกจากรับประทานเป็นข้าวนึ่งแล้ว ยังนํามาชุบไข่ย่าง เรียกว่า ข้าวจี่ นิยมบริโภคในหน้าหนาว และใช้ในงานประเพณีบุญข้าวจี่ในวันมาฆบูชา นอกจากแกง (ไม่ใส่กะทิ) ปิ้ง ย่าง อั่ว (ยัดไส้) นึ่ง ต้ม แล้ว ลาวยังมีวิธีการปรุงอาหารที่เรียกชื่อต่างจากชาวไทยอีสานคือ ขนาบ ซึ่งหมายถึงการห่ออาหารด้วยใบตองและนําไปย่างไฟอ่อนๆ ซึ่งการทําอาหาร ในลักษณะนี้ทางภาคเหนือของไทยเรียก แอบ การทําเอาะของลาว แตกต่างจากการทําอ่อมของไทย มักมีผู้เข้าใจผิดในชื่ออาหารนี้ เอาะหมายถึงการต้มเนื้อสัตว์หรือปลาร้ากับน้ำ และพริก หอม และดอกผักบั่ว (ต้นหอม) คล้ายๆการตุ๋นอย่างหนึ่ง เอาะบางตํารับใส่ไข่ด้วย
จี่ข้าว
ลาบจัดเป็นอาหารประจําชาติ ในงานเทศกาลรื่นเริง หรืองานมงคล ชาวบ้านจะมารวมวงช่วยกันทําลาบด้วย คําว่าลาบพ้องเสียงกับคําว่า ลาภ ซึ่งมีความหมายเป็นสิริ ปกติชาวลาวจะทําลาบจากปลา ไก่ หรือ เป็ด การทําลาบเนื้อมักทํารับประทานกันในงานใหญ่ ส่วนผสมในลาบจะมีผักสมุนไพร มีข่าที่สับไปกับเนื้อลาบ หรือลาวทางหลวงพระบางจะทําลาบที่มีเครื่องเทศที่มีคุณสมบัติเป็นยาต่างๆ ลาวเวียงจันทน์จะทําลาบ
เหมือนฝั่งอีสานคือลาบร่วนและมีรสเปรี้ยวนํา การเรียกชื่อลาบแต่ละสูตร เรียกตามเนื้อสัตว์ที่นํามาเป็นสวนประกอบหลัก เช่นลาบควาย ลาบวัว ลาบหมู ลาบปากแกง เป็นต้น การดองอาหารจะเรียกว่า ส้ม เช่น ส้มผักกาด ส้มจิ้น (แหนมวัว) ส้มไขปลา เมื่อดองได้ที่จะรับประทานเลยหรือนําไปปรุงอาหารอย่างอื่นเช่น หลนส้มไข่ปลา แจ่วเป็นอาหารที่ต้องมีขึ้นสํารับ ใช้เสริมรสชาติหรือจิ้มผักหรือเนื้อสัตว์ แจ่วที่ใช้จิ้มเนื้อสัตว์อาจผสมกระเทียม หอม ตะใคร้ให้มากขึ้นจากแจ่วพริกสด หรือ แจ่วหมากเลน (มะเขือเทศ พริก ปลาร้า) ธรรมดา
อิทธิพลจากฝรั่งเศสในลาว
แกงของลาวไม่ใส่กะทิ แกงบางตํารับรับวัฒนธรรมมาจากฝรั่งเศส เช่นไก่ต้มหัวผักสวน หรือแกงจืดไก่ใส่แครอท ซึ่งรับมาจากการทําซุปน้ำใสของฝรั่งเศส นอกจากนี้ยังมีอาหารฝรั่งเศสที่ลาวรับมาอีก คือแซนด์วิชลาว หรือ ขาวจี่ปาเตะ นําขนมปังฝรั่งเศส (Baguette) สอดไส้ด้วยตับบด (pate) มีผักกาดหอมมะละกอดอง หรือผักดองต่างๆ ใส่ซอสพริก พบเห็นได้ทั่วไปตามตลาดเช้า ยําสลัด ขาวปุ้น และเฝอเป็นอีกตัวอย่างของอาหารที่ลาวรับวัฒนธรรมมาจากชาติอื่น
ผักผลไม้ที่เป็นผล ลาวจะเรียกว่าหมาก หมากไม้ (ผลไม้) ที่ลาวนิยมก็ไม่ต่างไปจากผลไมไทยและผลไมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นี้ ที่หลวงพระบางจะมีผักน้ำ (Watercress) ซึ่งเป็นที่นิยมนํามาทํา สลัดหลวงพระบาง (มนัชญา งามศักดิ์, 2554)