อาณาจักรโบราณที่เกี่ยวข้อง ยะลาในอด

อาณาจักรโบราณที่เกี่ยวข้อง ยะลาในอดีตคือส่วนหนึ่งของปัตตานี อาณาจักรโบราณที่เกี่ยวข้องกับเมืองปัตตานี คือ อาณาจักรลังกาสุกะ หรือลังกาซูก ซึ่งถือกันว่า เป็นอาณาจักรที่เก่าแก่ที่สุดบนแหลมมลายู อาณาจักรลังกาสุกะ

พลโทดำเนิน เลขะกุล ได้กล่าวถึงลังกาสุกะไว้ดังนี้ "ในการค้นหาที่ตั้งของอาณาจักร ลังกาสุกะ นายปอล วีตลีย์ ได้ใช้บันทึกของผู้โดยสารเรือผ่านอาณาจักรนี้มากมายหลายเชื้อชาติ แต่ที่มากที่สุด และได้รายละเอียดมากที่สุดได้แก่ ชาวจีน เพราะชาวจีนได้บันทึกมาตั้งแต่ปลาย พุทธศตวรรษที่ 11 จนถึงที่มาต้วนหลิน ได้เขียนไว้ใน พ.ศ. 1443 แม้ว่าบันทึกเหล่านั้นได้เรียก ชื่อแปลก ๆ แต่ต่างกันไปมากมาย ตามเวลาอันยาวนานที่ผ่านมา แต่ในที่สุดนายปอล วิตลีย์ ได้สรุปลงว่าแคว้นลังกาสุกะ ตั้งอยู่ระหว่างเมืองกลันตันกับเมืองสงขลา และความเห็นนี้ก็ได้ ยอมรับกันในวงนักประวัติศาสตร์ทั่วไปแล้ว

เรื่องราวของอาณาจักรลังกาสุกะนี้ มีปัญหามาก เริ่มตั้งแต่การตั้งอาณาจักร ศาสตราจารย์ ม.จ. สุภัทรดิศ ดิศกุล ทรงอ้างว่า จดหมายเหตุของจีนราชวงศ์เหลียง (พ.ศ. 1045 - 1099) กล่าวว่า อาณาจักรลังกาสุกะ ได้ตั้งมาก่อนหน้านี้แล้วตั้ง 400 ปี ซึ่ง หมายความว่าได้ตั้งขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 7 และกล่าวด้วยว่า อาณาจักรนี้มีอาณาเขตจรด ทั้งสองฝั่งทะเล คือ ด้านตะวันออกจดฝั่งอ่าวไทยบริเวณเมืองปัตตานี ด้านตะวันตกจดฝั่งอ่าว เบงกอลเหนือ เมืองไทรบุรี ในประเด็นหลังนั้น ศาสตราจารย์ฮอลล์เห็นด้วย ซ้ำยังกล่าว เพิ่มเติมว่า ก็เพราะอาณาจักรลังกาสุกะ มีอำนาจปกครองคร่อมอยู่ทั้งสองฝั่งทะเลเช่นนี้เอง จึงได้ทำหน้าที่ควบคุมเส้นทางเดินข้ามแหลมมลายู มาแต่โบราณ แต่ศาสตราจารย์ปอล วีตลีย์ ผู้เชี่ยวชาญในเรื่องแหลมมลายูโดยเฉพาะ มีความเห็นแตกต่างออกไป โดยกล่าวว่าจะเชื่อถือ เรื่องราวอันวิปริตจากตำนานไทรบุรี - ฮีกายัตมะโรงมหาวังศาไม่ได้ เพราะเป็นเทพนิยายที่แต่งขึ้น เมื่อชาวอินเดียได้เข้ามาถึง ในพุทธศตวรรษที่ 6 นี้เอง การที่เนื้อความของเทพนิยายนี้ชวนให้ คิดว่า อาณาจักรลังกาสุกะกับแคว้นไทรบุรีตั้งทับกันอยู่ และอาณาจักรลังกาสุกะมีอาณาเขต คร่อมทั้งสองฟากฝั่งทะเลนั้น จึงเชื่อไม่ได้ อาณาจักรลังกาสุกะตั้งอยู่บนฝั่งทะเลตะวันออก เท่านั้น นอกจากนั้นยังอ้างหลักฐานของเลียงซูว่า อาณาจักรลังกาสุกะได้ตั้งเมื่อปลายพุทธศตวรรษ ที่ 7 ทั้งยังกล่าวด้วยว่า ในขณะที่พระเจ้าฟันชิมันแห่งอาณาจักรฟูนันเข้าครองนั้น อาณาจักรนี้ ยังไม่มีชื่อ (อาจมี แต่เรียกอย่างอื่นก็ได้) ชื่อลังกาสุกะ อาณาจักรสำคัญที่เที่ยวแทรกอยู่ตาม บันทึกและหนังสือประวัติศาสตร์ต่าง ๆ ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 7 จนถึงที่ 20 ก็ถูกกลบหายไปจาก แผนที่แหลมมลายู แม้ชื่ออาณาจักรลังกาสุกะจะถูกเลือนลืมไปแล้ว แต่บ้านเมืองและประชาชน ที่เป็นพื้นฐานของอาณาจักรนั้น มิได้ถูกกวาดทิ้งออกไปด้วย ยังคงอยู่เว้นแต่ชื่ออาณาจักรชื่อ เมืองต่าง ๆ เท่านั้นที่เปลี่ยนไปตามกาลเวลา

นอกจากนี้ยังได้เขียนถึง เมืองปัตตานี ซึ่งเกี่ยวข้องกับอาณาจักรลังกาสุกะไว้ดังนี้ "ตามชายฝั่ง แม่น้ำปัตตานี มีร่องรอยว่า เคยมีชุมชนโบราณตั้งเรียงรายกันอยู่หลายแห่ง เฉพาะที่เป็นแหล่ง ใหญ่ และค้นพบเศษโบราณวัตถุ และซากโบราณสถานมาก ๆ แสดงให้เห็นว่า เคยเป็นเมือง มาก่อนมีอยู่ 2 แห่ง คือ บริเวณบ้านเนียง - สนามบิน - วัดคูหาภิมุข (วัดหน้าถ้ำ) - เขากำปั่น ในจังหวัดยะลาแห่งหนึ่ง และบริเวณอำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานีอีกแห่งหนึ่ง... บริเวณอำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี ที่นั่นได้พบที่ตั้ง โบราณสถานอยู่ 2 กลุ่มใหญ่ ตั้งอยู่ห่างกัน 3 - 4 กิโลเมตร คือ ที่บ้านประแว กลุ่มหนึ่ง และที่บ้านวัด อีกกลุ่มหนึ่ง ที่บ้านประแวพบซากเมืองโบราณ ขนาดเล็ก มีกำแพงล้อมชั้นเดียว ชวนให้คิดเห็นว่าก่อนพุทธศตวรรษที่ 18 ขึ้นไปอาจจะเป็น ศาสนสถาน เพราะมีเนินดิน เคยเป็นที่ตั้งอารามมาก่อน และพบเครื่องปั้นดินเผา ธรรมจักร และพระพุทธรูปซึ่งมีลวดลายและรูปทรงแบบศิลปทวารวดีของภาคกลาง (พุทธศตวรรษที่ 12 - 16)มากมาย และยังได้พบเทวรูปพระโพธิสัตว์สัมฤทธิ์แบบศิลปศรีวิชัย ศิวลึงค์ของ ลัทธิฮินดูสมัยต่าง ๆ และใบเสมาสมัยอยุธยาบ้าง ซึ่งนับได้ว่าเป็นพุทธศาสนสถาน ขนาดใหญ่แห่งหนึ่งของภาคใต้ ส่วนบริเวณที่อยู่อาศัยของประชาชน ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในบริเวณ บ้านวัด และน่าจะเป็นบ้านเมืองมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 11 - 12 น่าคิดว่า ชื่อ "บ้านวัด" นั้นเดิมทีคงจะเป็นวัดพุทธศาสนามาก่อน เพราะพบโคกดินสูง ๆ อยู่ทั่วสวนของชาวบ้าน (ถ้าจะมีการขุดค้นกันเป็นทางราชการ จะได้ทราบอะไร ๆ อีกมาก)

ตามที่ได้พบหลักฐานทางโบราณคดีดังกล่าวนี้เอง ทำให้นักโบราณคดีและ นักประวัติศาสตร์จากอังกฤษ มาเลเซีย และสหรัฐ ที่เดินทางเข้ามาสำรวจต่างก็ให้ ความเห็นลงรอยเดียวกันว่า เมืองประแวนี้แหละ คือ เมืองลังกาสุกะที่ปรากฏใน จดหมายเหตุจีนพุทธศตวรรษที่ 11 - 12 และเอกสารช่วงในพุทธศตวรรษที่ 20 แล้วเงียบหาย ไปในพุทธศตวรรษที่ 21 คุณอนันต์ ผู้มีโอกาสเคยไปสำรวจตำบลต่างๆ ห่างไกลออกไปมาก่อน ได้ให้ความเห็นว่า เมืองประแวนี้เป็นเมืองปัตตานีเก่าที่ย้ายมาเป็นแห่งที่ 3 นับจากบริเวณ สนามบิน - วัดคูหาภิมุข ไปอยู่ที่อำเภอรือเสาะ แล้วจึงย้ายเมือง (ศูนย์การปกครอง) มาที่เมืองประแว...)

สารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้ พ.ศ. 2529 ได้บันทึกเรื่องราวความเป็นมาของปัตตานีไว้ดังนี้ ในท้องที่ปัตตานีปัจจุบัน มนุษย์ได้เคลื่อนย้ายเข้าไปอาศัยตั้งถิ่นฐานมานานนับปี จากการสำรวจ ทางโบราณคดีเบื้องต้น ได้พบร่องรอยของชุมชนโบราณในปัตตานีที่ อำเภอยะรัง รู้จักกันโดย ทั่วไปในภาษาท้องถิ่นว่า "เมืองประแว" ซึ่งเชื่อกันว่าเพี้ยนมาจากคำว่า "พระวัง" หรือ "พระราชวัง" หรือตรงกับภาษามลายูโบราณว่า "โกตามะลิฆา" หรือ "โกตา ม้ะฮ์ลิฆา" และปรากฏในเอกสารของชาวต่างชาติ โดยเฉพาะเอกสานจีน อาหรับและชวา ตราสำเนียง ท้องถิ่นว่า "ลังกาสุกะ" เป็นเมืองที่เจริญรุ่งเรือง อยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 10 - 18 ตามข้อ สันนิษฐานของประทุมชุ่มเพ็งพันธ์ เชื่อว่า "...ลังกาสุกะ มีอาณาเขตกว้างขวาง มีกำลังอำนาจ เทียบได้กับอาณาจักรขนาดย่อมแห่งหนึ่งทีเดียว เพราะหลักฐานทางโบราณคดีที่ค้นพบ ยืนยันในข้อนี้เป็นอย่างดี แต่ไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่า ตอนที่เมืองลังกาสุกะเจริญสูงสุด มีอาณาเขตปกครองจากไหนถึงไหน ทราบเพียงว่าภายหลังเสื่อมอำนาจ

ผลลัพธ์ (อังกฤษ) 1:

An ancient Kingdom that involved. Yala, Pattani is part of in the past. The ancient Kingdom of Pattani town is related to langkasuka, or lang Ka suk, which held that it is the oldest kingdoms on the Malay Peninsula.
Brig. Gen. tho. Le Kha gulls have discussed following langkasuka "to find the location of the Kingdom. Mr. Pon Witli langkasuka Take note of the boat passengers through the Kingdom of many nationalities, but most. The Chinese, because Chinese people have been recorded since the late 14th until 11. pt. in Tuan Lin.RS 1443, although those have a strange name, but it varies a lot by a long time ago, but in the end, Mr. Pon Witli it summarizes how Limousin langkasuka, located between mueangklantan and Muang Songkhla, and comments.
The story of the Kingdom of langkasuka. Many problems since the Kingdom Professor M.J. Suphatradit Ditkun he claimed China's Liang dynasty (archives, 1045 – 1099) said langkasuka was set previously set 400 years, which means that they have been established around the 14th at 7 and said that this Kingdom is contiguous with territory on both sides of the sea. West Bengal Gulf capital city onnuea thairaburi In the last issue, Professor Hall said to agree with duplicates. More langkasuka is because there is a cross on the two sides of the sea. But the ancient, but Professor Paul suites map An expert on the subject, especially the Malay Peninsula. There are different opinions by saying that its story will become unhinged from the legend of the thairaburi-sa, Wang yat Ka Hi Dragon. When the people of India have come up in the 6. The body of this fairy tale to think langkasuka with overlapping area and thairaburi regions of the Kingdom of langkasuka was the territory surrounding the two side coast. The Kingdom of langkasuka, located on the East Coast. It also cited evidence of a magical Kingdom Suwa lieng shift came up late 14th 7 also says that. The Kingdom also has no name (there may be, but the other calls.) The name Kingdom of langkasuka tour and inserted according to the history books and records from the 14th till 20 7 thukklop, is missing from the Malay Peninsula map. But the nation and the people is the basis of the Kingdom were swept away, leaving them with the remains of the Kingdom, except for the name of the city, only titles changed by the passage of time
.
It also has written to town of Pattani, which is related to langkasuka. "according to Pattani River coast has traces of ancient community that already lined up together. Only a big source. And the very ruins show that the city used to be before, there are also 2 is nice-airport-WAT Ku Niang find good front porch (in front of the cave temple)- He was there. In the province of Yala, one of the yarang district, Pattani Province and another... Yarang district, Pattani Province area that it has been found that. 2. large group sites Located 4 km to the same 3-home of one of the groups is small and at home, another temple at home, a small ancient city ruins waephop. Invited to comment that before 14th May 18 will be a place of worship, because there used to be a monastery area soil slope before and found a pottery statue, and Dharmacakra, patterns and shapes the dvaravati art Central. 12-16) and also found a bronze cult image siolueng bodhisattva doctrine of modern arts and the Srivijaya and Hindu sematmai Ayutthaya, which was regarded as one of the large Buddhist monastery of the South. The majority are located in the area. Ban Wat and probably the nation since the 14th century at the 11-12 and I think the name "home temples", originally a Buddhist temple. Because of the high lands Cobra is found throughout the gardens of villagers. Will find anything more)
?
According to archaeological evidence has been found that these themselves. To archaeologists and historians from the United States, England and Malaysia travel, exploration, The same political opinions coincide with this software, which is. The 14th century Chinese archives 11-12 and range in the 20 and 21 missing in silence the infinite. Who ever had the chance to explore the district far away before that. 3 from the airport area to the Bay for good measure-Ku district Amphoe roesoh and then move the city (Government Center), the city is small...)

The encyclopedia of southern culture. 2529 (1986) recorded the story of Pattani. In Pattani. Humans have moved into the settlers lived a long time counting years from the survey. Preliminary archaeological find traces of an ancient community in Pattani. Commonly known in the local language which means "city of the small" which is believed to come from the cast of "Wang" or "forbidden" or match the ancient Malay "Kota Ma-kha" or "Kota ma-kha" and appears in a document of the foreigner. Arab and Javanese The local accent of "langkasuka" is a city that flourished between the 14th 10-18; Prathum's descendants assumed, Peng believed that the ageing "...There are extensive langkasuka territory with powers comparable to a small Kingdom. Because of the discovery of archaeological evidence. Confirm this message as well, but there is no evidence of exactly that cities thrive, langkasuka. Note that later than power.

ผลลัพธ์ (อังกฤษ) 3:

An ancient kingdom involved In the past is part of the Pattani, Yala An ancient kingdom associated with Pattani was Langkasuka or exercise Su, which held that, as the oldest Kingdom on Malaya
Lieutenant general the lekagul, Langkasuka mentioned as follows "In search of the location of the kingdom Langkasuka. You Paul Wheatley, save the passengers of the เรือผ่าน kingdom of many races, but at the mostThe Chinese because Chinese record since the end of the Buddhist era 11 until that Duan Lin, เขียนไว้ in B.Prof.1443 although save them name strange, but different, so a long time ago. But in the end you Paul Wheatley has concluded that of Langkasuka The city is located between the Ottoman and Songkhla and this opinion
the story of Langkasuka, there are many problems starting from the Kingdom, Professor, his serene highness. สุภัทรดิศ insurance, he claimed Journal of China Liang Dynasty (A.D.1045 - 1099) said that Langkasuka, set earlier set 400 years, which means that the set up and Khmer 7 said This kingdom it is bordered by both the seashoreOn the west side of Bengal Bay taking over the city in the issue after Kedah, Professor hall saw with repeated also said further that because of Langkasuka Have the power to rule over both seashore in thisSince ancient times, but the Professor Paul Wheatley, experts in Malaya especially is seen differently by said to trust The story of warp from Kedah Legend - Hui กายั factory in ตมะ are degreesWhen the Indians came to in late 6 itself The body of this fairy tale asked think Langkasuka Kedah set over the nation together Langkasuka and territory Straddle either side of the borderLangkasuka is located on the East. It also claimed evidence of Liang Su Langkasuka set at the end of the Buddhist era, 7 also saidThis kingdom, Untitled (subject, but otherwise) name of Langkasuka Kingdom important trip inserted Record and history different from the late 7 until 20 it disappears from maps MalayaBut the country and the people, that is the basis of the Kingdom Not be swept off The name, city name remains except various only change with time

Also write to Patani, which involves Langkasuka as follows: "along the coast, Vistula, traces Have an ancient community lining are several specifically as a sourceAnd ruins. Show that used to be the city before there are 2 of is the บ้านเนียง - Airport - วัดคูหาภิมุข (measured in front of cave) - he's the ship In front of one and the yarang Pattani, another one..The yarang, Pattani province. There found the location of historic 2 big group is located away from each other 3 - 4 kilometers is the home of software One group and at the temple, another group at the time the remains of the ancient city is smallAsked to comment that the first century A.D. 18 up may be religious places, because there are clay hill, was set up a monastery before and found pottery Digraphs and Buddha, which have patterns and forms of central Dvaravati Art12 - 16) It was also found the idol of Buddha bronze model Srivijaya, phallic of Hinduism in different periods and boundary period, which is the พุทธศาสนสถาน One of the big SouthMostly located in the temple, and probably the country house since the late 11 - 12 น่าคิ that the name "house of the temple." that originally is the Buddhist temple Because found mound high ground, around the garden of the villagersTo know what is much more)

According to archaeological evidence found this made the archaeologist and historian จากอังกฤษ, Malaysia and us come explore both The same that the town of opinion coincide software that isChinese Archives 11 - 12 and document the 12th-14th century A.D. and quiet in 20 lost in Buddhist Century 21 you infinite The opportunity explored various district far before, had the opinion that3 from the airport to the วัดคูหาภิมุข rueso District, then moved to the city center (the parents) came to the town of value...)

Encyclopedia of Southern Culture2529 recorded the story of Pattani as follows: local Pattani present Human settlers moving into relying on years of archaeological survey vocation has found traces of ancient settlements in PattaniKnown by the common language in "the city of value", which is believed to deviate from "พระวัง" or "Palace" or match the ancient Malay "Killer" or "Jasmine Kota Kota ม้ะฮ์ Li murder" and appear in the documents of the foreignersThe Arab and Java, exchange dialect "Langkasuka" prosperous cities, during the late 10 - 18 according to item Assume of pratum soaked Peng. Believe. "..Langkasuka. The territory is extensive. There are power, equivalent to a small kingdom of one single Because archaeological discovery Insist on this as well, but there is no evidence that When เมืองลังกา สุกะ highest growthOnly know that after the loss power