ตุ๊กตาไล่ฝนเป็นกิจกรรมที่การประดิษฐ์ ที่ใช้ความคิดสร้างสรรค์ ฝึกทักษะหลากหลายด้าน ทั้งการเย็บปักถักร้อย และ การวาดรูป ตุ๊กตาไล่ฝนเป็นกิจกรรมที่ทำให้รู้จักใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ และได้สร้างสรรค์ผลงานไว้ประดับตกแต่งได้อีกด้วย
๑.จุดประสงค์การเรียนรู้
๑. นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการทำตุ๊กตาไล่ฝน
๒. นักเรียนสามารถสร้างสรรค์ตุ๊กตาไล่ฝนได้
๓. นักเรียนมีคุณลักษณะ / พฤติกรรมอันพึงประสงค์
๒. สาระการเรียนรู้
๒.๑ ที่มาและความหมายของตุ๊กตาไล่ฝน
ตุ๊กตาไล่ฝน หรือ เทะรุเทะรุโบโซะ (照る照る坊主) เป็นตุ๊กตาขนาดเล็กที่คนญี่ปุ่นนิยมแขวนไว้ที่หน้าบ้านเวลาต้องการให้อากาศ แจ่มใส เพราะเชื่อว่ามีอำนาจวิเศษที่จะช่วยให้ฝนหยุดตกได้ ลักษณะของตุ๊กตาไล่ฝนจะเป็นตุ๊กตาผ้าสีขาว หัวกลมและมีการเขียนหน้าตา ซึ่งเราคงจะคุ้นเคยกันดีจากการ์ตูนเรื่องอิ๊กคิวซัง เพราะอิ๊กคิวซังมีตุ๊กตาไล่ฝนแขวนไว้หน้าที่พักเพื่อเป็นของที่ระลึกถึงแม่
คำว่า เทะรุ (照る) ในภาษาญี่ปุ่น แปลว่า "(พระอาทิตย์)ส่องแสง" และ โบโซะ (坊主) แปลว่า พระ หรืออาจะหมายถึงเด็กหัวเหม่งก็ได้ ขนบธรรมเนียมนี้เริ่มขึ้นในสมัยเอโดะ ย้อนไปราวปีค.ศ. 1600-1867 โดยเชื่อว่าน่าจะเป็นการดัดแปลงมาจากตุ๊กตาเส่าฉินเหนียงของจีน ซึ่งทำขึ้นเพื่อขอพรให้อากาศแจ่มใสเช่นกัน
ปัจจุบัน ยังมีการแขวนตุ๊กตาไล่ฝนกันในญี่ปุ่น โดยเฉพาะบ้านที่มีเด็กเล็กๆ เด็กๆ จะทำตุ๊กตาเทะรุเทะรุโบโซะแขวนไว้ตรงหน้าต่างเพื่อขอพรไม่ให้ฝนตก ตามโรงเรียนก็จะมีการสอนเด็กๆ ให้ทำตุ๊กตานี้ โดยโอกาสที่จะทำก็คือวันก่อนไปทัศนศึกษาหรือวันกีฬาสี เพื่อให้อากาศแจ่มใส จะได้ไปเที่ยวกันสนุกๆ แต่สำหรับเด็กที่ไม่ชอบเล่นกีฬาถ้าหากต้องการให้ฝนตก ก็เพียงแต่แขวนเทะรุเทะรุโบโซะคว่ำหัวลงเพื่อให้ฝนตก ขณะที่พวกชาวนาจะทาสีหัวของเทรุเทรุโบโซะให้เป็นสีดำเพื่อเป็นการขอฝน คล้ายกับการแห่นางแมวในประเทศไทย หากสมปรารถนาแล้วยังมีธรรมเนียมการของคุณตุ๊กตาด้วย ถ้าเกิดสมหวังกับที่ขอให้ฝนหยุดตกแล้ว ชาวญี่ปุ่นจะเอากระดิ่งเงินมาแขวนคอให้เทะรุเทะรุโบซุเพื่อเป็นการขอบคุณ หรือไม่ก็จะขอบคุณโดยการเทเหล้า บนหัวของเทะรุเทะรุโบซุแล้วเอาไปโยนลงในแม่น้ำ
๒.๒ อุปกรณ์การทำตุ๊กตาไล่ฝน
๑) ลูกปิงปอง
๒) ผ้าเช็ดหน้า
๓) อุปกรณ์ตกแต่งต่างๆ เช่น ลูกปัดเล็กๆ ภาพจากนิตยสาร กาว กรรไกร
๔) เชือก หรือ หนังยาง
๒.๓ วิธีการทำตุ๊กตาไล่ฝน
๑) เตรียมอุปกรณ์ ได้แก่ ลูกปิงปอง , ผ้าขนาดสี่เหลี่ยมจัตุรัส 1 ผืน , เชือก หรือหนังยาง1 เส้น , ปากกาเมจิก และอุปกรณ์สำหรับตกแต่ง
๒) นำลูกปิงปอง วางไว้ที่จุดกึ่งกลางของผ้า
๓) นำเชือก หรือหนังบาง มัดให้แน่น ดังรูป
๔) ตกแต่งให้สวยงาม
๓. กระบวนการจัดการเรียนรู้
ขั้นนำ
ให้นักเรียนดูวิดีทัศน์เกี่ยวกับตุ๊กตาไล่ฝน
ขั้นสอน
ให้นักเรียนดูตัวอย่างผลงานตุ๊กตาไล่ฝน อธิบายถึงวัสดุ และอุปกรณ์ วิธีทำ และให้ลงมือปฏิบัติตามขั้นตอน
ขั้นสรุป
ให้นักเรียนนำผลงานของตนมาเสนอหน้าชั้นเรียน ประเมินการปฏิบัติงานด้านต่างๆ ชื่น