พระเทพรัตนราชสุดามหาราชกุมารี ทรงเป็นบุคคลต้นแบบให้แกปวงชนชาวสยาม ในด้านที่ท่านทรงโปรดการทรงพระอักษรเป็นอย่างมากอีกทั้งยังมีพระปรีชาสามารถในการพระราชนิพนธ์บทประพันธ์ทั้งร้อยแก้วและร้อยกรองเป็นอย่างสูง
จุดเริ่มต้นในบรรณพิภพของสมเด็จพระเทพฯเกิดขึ้นนับตั้งแต่พระชนมายุได้เพียง 12 พรรษา โดยเริ่มงานพระราชนิพนธ์ต่างๆอย่างต่อเนื่อง ซึ่งต่อมาบทพระราชนิพนธ์เหล่านี้ ได้รับการตีพิมพ์แพร่หลายในหนังสือหลายเล่มต่อหลาย-เล่ม ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง อยุธยา, เจ้าครอกวัดโพธิ์, ศาสนาเกิดขึ้นได้อย่างไร, พุทธศาสนสุภาษิตคำโคลง ที่ทรงถอดมาจากภาษาบาลี รวมถึงหนังสือพระราช-นิพนธ์ซึ่งเป็นที่รู้จักและชื่นชมมายาวนานอย่าง กษัตริยานุสรณ์ ซึ่งทรงประพันธ์ขึ้นเพื่อทูลเกล้าฯถวายสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษาในปี พ.ศ.2516 โดยในขณะนั้นพระองค์มีพระชนมายุเพียง 18 พรรษาเท่านั้น
ท่านทรงแสดงให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถที่ท่านทรงโปรดได้อย่างยอดเยี่ยมจนสุดหามิได้