จากนั้นเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี ได้ส

จากนั้นเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี ได้สอบสวนพยานหลายคนโดยยึดถือตามแนวนโยบายที่กรมหลวงดำรงราชานุภาพทรงกำชับไว้ คือ ไม่ให้ตั้งข้อสงสัย หรือกล่าวหาเจ้าเมืองแพร่ และเจ้านายบุตรหลานล่วงหน้า

เมื่อสอบสวนพยานเสร็จไปหลายคน ก็พบหลักฐานต่าง ๆ ผูกมัดเจ้าเมืองแพร่และเจ้านายบุตรหลานบางคน เช่น เจ้าราชบุตรเจ้าไชยสงครามอย่างแน่นหนาว่า มีส่วนรู้เห็นเป็นใจกับกบฎครั้งนี้ ดังคำให้การของพระยาเขื่อนขัณฑ์อดีตนายแคว้น (กำนัน) เมืองสอง เป็นคนที่เจ้าเมืองแพร่ไว้วางใจ ได้กล่าวให้การไว้ตอนหนึ่งว่า

เจ้าแพร่พูดว่า เมืองแพร่ต่อไปจะไม่เป็นของไทยนานเท่าใด จะต้องเป็นเมืองของเงี้ยว เจ้าแพร่จะคิดให้พะกาหม่อง สะลาโปไชย ซึ่งเป็นหัวหน้าเงี้ยวบ่อแก้วเข้ามาตีปล้นเมืองแพร่ พวกเงี้ยวจะจับคนไทยฆ่าเสียให้หมด แต่พะกาหม่องและสะลาโปไชยจะยกเข้าตีเมืองแพร่เมื่อใดยังไม่มีกำหนด

ถ้าจะให้พะกาหม่องและสะสลาโปไชยยกเข้าตีเมืองแพร่วันใดจะได้มีหนังสือไปนัด

พะกาหม่อง และสะลาโปไชยทราบ เจ้าแพร่ได้สั่งว่า ข้าพเจ้าว่า เมื่อออกนอกราชการแล้ว อย่ามาเที่ยวเกะกะวุ่นวายทำราชการกับไทย เมื่อเงี้ยวมันเข้าตีบางทีจะถูกปืนตายเสียเปล่า ผู้ที่ร่วมคิดให้เงี้ยวเข้าปล้นเมืองแพร่คราวนี้ เจ้าหลวงบอกข้าพเจ้าว่า พระยาราชบุตรพระไชยสงคราม เป็นผู้ร่วมคิดด้วย

นอกจากนั้น ก่อนที่พวกโจรเงี้ยวเข้าปล้นเมืองแพร่ ก็ได้ส่งข่าวมาบอกเจ้าเมืองแพร่ไว้แล้ว ดังคำให้การของหลวงจิตรจำนงค์ เจ้าของสัมปทานป่าไม้มีความว่า

พระไชยสงครามไปที่บ้านข้าพเจ้าว่า วันที่ 24 กรกฎาคม เวลากลางคืนประมาณ 3 ทุ่มเศษ พวกเงี้ยวมีหนังสือมาบอกเจ้าแพร่ว่า ถ้าในกลางคืนนี้ไม่ทัน ก็จะยกเข้าปล้นเวลาเช้ามืด

เจ้าเมืองแพร่รู้เหตุการณ์ล่วงหน้าจึงได้ป้องกันภัยแก่ญาติและคนสนิท ดังนายส่าง

กราบ ผู้ดูแลคุ้มหลวงได้ให้การไว้ตอนหนึ่งว่า

ครั้นข้าพเจ้าเข้านอนเฝ้าคุ้มหลวงได้ 6 คืน เจ้าหลวงก็บอกข้าพเจ้าว่า พวกเงี้ยวจะพากันเข้ามาปล้นเมืองแพร่วันพรุ่งนี้รู้หรือเปล่า ข้าพเจ้าบอกว่าไม่รู้ เจ้าหลวงจึงบอกข้าพเจ้าให้ไปเอาปืน 12 นัดที่บ้านพระไชยสงครามมาป้องกันตัวไว้ 1 บอก

ในคืนวันที่ 24 กรกฎาคม นั้นเจ้าเมืองแพร่ก็ได้เรียกตัว เจ้าพลอยแก้ว หลานสาว ซึ่งไปคลุกคลีอยู่ในบ้านพักข้าหลวงกับคุณหญิงเยื้อน ภริยาของพระยาไชยบูรณ์ ให้กลับคุ้มด่วน เพราะเกรงอันตรายจากพวกเงี้ยวจะเกิดแก่เจ้าพลอยแก้ว

เมื่อพวกกองโจรเงี้ยวปล้นเมืองแพร่สำเร็จแล้ว เจ้าเมืองแพร่ได้แสดงตัวเป็นผู้สนับสนุนพวกโจรเงี้ยวอย่างเด่นชัดโดยเกณฑ์ข้าวสารชาวบ้านหลังคาละ 2 ทะนาน อาวุธปืนกระสุนดินดำ เงิน และกองกำลังจำนวน 50 คน ส่งไปช่วยพะกาหม่องต่อสู้กับฝ่ายรัฐบาล

จากหลักฐานต่าง ๆ ที่กล่าวมาทำให้เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี เข้าใจว่า เจ้าเมืองแพร่ เจ้าราชบุตร เจ้าไชยสงคราม มีส่วนสนับสนุนให้กองโจรเงี้ยวก่อการกบฎขึ้นอย่างแน่นอน และเชื่อว่าต้องมีการตระเตรียมการล่วงหน้ามาช้านานพอสมควร

ก่อนที่เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีจะได้ชำระความผิดผู้ใด เจ้าราชวงศ์และภริยา ก็ตกใจกลัวความผิด ดื่มยาพิษฆ่าตัวตายเสียก่อน เพราะได้ข่าวลือว่ารัฐบาลจะประหารชีวิตผู้เกี่ยวข้องกับขบฎเงี้ยวทุกคน

เมื่อเกิดอัตวินิบาตกรรมขึ้นเช่นนี้ เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีเกรงว่าจะเป็นการสร้างความเข้าใจผิดกันว่า รัฐบาลกระทำการรุนแรงต่อเจ้านายเมืองแพร่ ครั้นจะสืบหาพยานต่อไปอีก หลักฐานก็จะผูกมัด เจ้าเมืองแพร่และเจ้านายบุตรหลานที่เกี่ยวข้องยิ่งขึ้นจนในที่สุดจะต้องถูกตัดสินประหารชีวิตในข้อหากบฎอย่างแน่นอน หากคดีจบในรูปนั้นย่อมกระทบกระเทือนใจเจ้านายเมืองเหนือทุกเมือง เพราะต่างเกี่ยวพันธ์ฉันท์ญาติผู้สืบสายราชวงศ์เจ้าเจ็ดตนด้วยกัน ทั้งยังสร้างความสะเทือนใจแก่ราษฎรทั้งหลายในลานนาไทย

ดังนั้นเจ้าพระยาสุรศักด์มนตรี จึงพยายามคิดวิธีละมุนละม่อมตามนโยบายรัฐบาล ซึ่งต้องการใช้วิธีผ่อนปรนต่อเจ้านายเมืองแพร่ ขณะเดียวกันก็พยายามให้เจ้าเมืองแพร่ตื่นตกใจหนีเข้าพึ่งอิทธิพลอังกฤษอันอาจจะก่อให้เกิดปัญหาระหว่างประเทศได้

ในที่สุด เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี ก็ใช้วิธีปล่อยข่าวว่า จะมีการจับกุมตัวเจ้าเมืองแพร่และเจ้าราชบุตร ข่าวลือนี้ได้ผล เพราะตอนดึกคืนนั้นเจ้าเมืองแพร่พร้อมด้วยคนสนิทอีกสองคนก็หลบหนีออกจากเมืองแพร่ทันที

อย่างไรก็ดี การหลบหนีของเจ้าเมืองแพร่ในคืนนั้นได้รับการสนับสนุนจากเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี โดยมีคำสั่งลับมิให้กองทหารที่ตั้งสกัดอยู่รอบเมืองแพร่ขัดขวาง ทำให้การหลบหนีของเจ้าเมืองแพร่เป็นอย่างสะดวกจนถึงหลวงพระบางอย่างปลอดภัย

เมื่อเจ้าเมืองแพร่หนีไปได้ 15 วัน ถือว่าเป็นการละทิ้งหน้าที่ราชการ จึงเป็นโอกาสให้เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีสามารถออกคำสั่งถอดเจ้าพิริยเทพวงศ์ออกจากตำแหน่งเจ้าเมืองแพร่ทันที พร้อมกับสั่งอายัดทรัพย์เพื่อชดใช้หนี้หลวงที่เจ้าเมืองแพร่ค้างกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ สำหรับคดีความผิดฐานร่วมก่อการกบฎก็เป็นอันต้องระงับโดยปริยาย ไม่มีการรื้อฟื้นขึ้นอีก

เจ้าพิริยเทพวงศ์ เจ้าเมืองแพร่คนสุดท้ายได้ใช้ชีวิตในบั้นปลายที่เมืองหลวงพระบาง จนถึงแก่พิราลัย

ผลลัพธ์ (อังกฤษ) 1:

Then, the Chao Phraya surasak montri Many people have questioned the witness in accordance with the policy Department of the capital holding their shape photo tributes to reiterate the Raja did not give suspected or alleged owner city and advance child boss.When the witness completed to many people, it found evidence of various binding ruler and some kids like boss daughter firmly guerrillas that connive with the frog dokrang this. So, the drug Lord's former boss khan dam, Tuscany (district) The two cities are the ones that city owner trust, trust in one episode.The owner of PHARE said the city will not be how long Thailand's must be a city of bent. The owner of PHARE will balm. San Chai, which is bent on looting the city Bokeo interpretation. They bent to catch people slaughtered, but Thailand balm and San Chai will lift into a hit when cities are not yet defined.The balm and Saad slalom Chai lifted into hitting the city any day will have to book appointment.Balm and San Chai note Lord, that I ordered was that when nokratkan spoke of chaos, don't come to Thailand do Government. When bent it into a hit, maybe it will be a blank gun, has died. Those who join the bent over into looting the city now. Chao Phraya Luang Phra prab blaspheme, the child also told me war is a co-sponsor.In addition, before the robbers bent on robbery had sent it into the news telling the owner the city already. As the capital of portraying chamnong school The owner of a forest concession that there พระไชยสงครามไปที่บ้านข้าพเจ้าว่า วันที่ 24 กรกฎาคม เวลากลางคืนประมาณ 3 ทุ่มเศษ พวกเงี้ยวมีหนังสือมาบอกเจ้าแพร่ว่า ถ้าในกลางคืนนี้ไม่ทัน ก็จะยกเข้าปล้นเวลาเช้ามืดเจ้าเมืองแพร่รู้เหตุการณ์ล่วงหน้าจึงได้ป้องกันภัยแก่ญาติและคนสนิท ดังนายส่าง กราบ ผู้ดูแลคุ้มหลวงได้ให้การไว้ตอนหนึ่งว่าครั้นข้าพเจ้าเข้านอนเฝ้าคุ้มหลวงได้ 6 คืน เจ้าหลวงก็บอกข้าพเจ้าว่า พวกเงี้ยวจะพากันเข้ามาปล้นเมืองแพร่วันพรุ่งนี้รู้หรือเปล่า ข้าพเจ้าบอกว่าไม่รู้ เจ้าหลวงจึงบอกข้าพเจ้าให้ไปเอาปืน 12 นัดที่บ้านพระไชยสงครามมาป้องกันตัวไว้ 1 บอกOn the night of July 24 the city it has called. Glass gem owners Niece is to mix in the home, High Commissioner to the Empress visiting,, playing away. The wife of the perfect Prince, back from them because they fear the danger the quick run-in bent glass jewels will give birth.When the guerrilla disrupts the robbery was successful. Owner, the city has sponsored shows the robbers bent markedly by criterion 2 roof villagers rice measure of capacity firearms, ammunition, money and troops of black soil, 50 people sent to help the Government fight balm.From the evidence, Chao Phraya surasak montri to understand that spreading. Daughter Guerrillas Contribute, guerrilla botkhuen certainly bent on pressing formation and trust that must be prepared in advance, long enough.Before Chao Phraya surasak montri to pay one's fault. Owner, the royals and workshop, it shocked the drinking poison suicide before it was rumored that the Government will bring death to dangiao everyone.เมื่อเกิดอัตวินิบาตกรรมขึ้นเช่นนี้ เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีเกรงว่าจะเป็นการสร้างความเข้าใจผิดกันว่า รัฐบาลกระทำการรุนแรงต่อเจ้านายเมืองแพร่ ครั้นจะสืบหาพยานต่อไปอีก หลักฐานก็จะผูกมัด เจ้าเมืองแพร่และเจ้านายบุตรหลานที่เกี่ยวข้องยิ่งขึ้นจนในที่สุดจะต้องถูกตัดสินประหารชีวิตในข้อหากบฎอย่างแน่นอน หากคดีจบในรูปนั้นย่อมกระทบกระเทือนใจเจ้านายเมืองเหนือทุกเมือง เพราะต่างเกี่ยวพันธ์ฉันท์ญาติผู้สืบสายราชวงศ์เจ้าเจ็ดตนด้วยกัน ทั้งยังสร้างความสะเทือนใจแก่ราษฎรทั้งหลายในลานนาไทยTherefore, Shih Chao phya rasak Council strives to think how Government policy which required the use of softly how lenient towards the city boss. "At the same time, it tries to ensure the city panic fleeing rely on English influences may be causing problems between countries.At last Chao Phraya surasak montri can release the news that there will be an arrest the owner city and daughter. This rumor has been successful because of the late nights, the city, along with another two people escaped from the city immediately.อย่างไรก็ดี การหลบหนีของเจ้าเมืองแพร่ในคืนนั้นได้รับการสนับสนุนจากเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี โดยมีคำสั่งลับมิให้กองทหารที่ตั้งสกัดอยู่รอบเมืองแพร่ขัดขวาง ทำให้การหลบหนีของเจ้าเมืองแพร่เป็นอย่างสะดวกจนถึงหลวงพระบางอย่างปลอดภัยเมื่อเจ้าเมืองแพร่หนีไปได้ 15 วัน ถือว่าเป็นการละทิ้งหน้าที่ราชการ จึงเป็นโอกาสให้เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีสามารถออกคำสั่งถอดเจ้าพิริยเทพวงศ์ออกจากตำแหน่งเจ้าเมืองแพร่ทันที พร้อมกับสั่งอายัดทรัพย์เพื่อชดใช้หนี้หลวงที่เจ้าเมืองแพร่ค้างกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ สำหรับคดีความผิดฐานร่วมก่อการกบฎก็เป็นอันต้องระงับโดยปริยาย ไม่มีการรื้อฟื้นขึ้นอีกเจ้าพิริยเทพวงศ์ เจ้าเมืองแพร่คนสุดท้ายได้ใช้ชีวิตในบั้นปลายที่เมืองหลวงพระบาง จนถึงแก่พิราลัย