กัปปะ หรือ คัปปะ มีหัวคล้ายคน แต่ปากแหลมเหมือนนก มีขนาดตัวเท่าๆ กับเด็ก ผิวหนังเป็นเมือกลื่น สีเขียว สีน้ำเงิน หรือบางครั้งก็เป็นสีแดง มือและเท้าเป็นพังผืดติดกันคล้ายกบ และมีกระดองที่หลังคล้ายเต่า ว่ากันว่า กลางหัวของมันจะล้าน ไม่มีผม มีลักษณะเป็นจานน้ำเล็กๆ คอยเก็บน้ำไว้หล่อเลี้ยง ให้ระหว่างที่มันอยู่บนบกมีพละกำลังเท่ากับตอนทื่อยู่ในน้ำนั่นเอง
เชื่อกันว่ากัปปะเป็นพรายน้ำที่เปี่ยมไปด้วยภูมิปัญญาและความรู้ แล้วก็ยังมีสัมมาคารวะด้วย ซึ่งข้อดีของเจ้ากัปปะนี้ กลับกลายเป็นข้อเสียอย่างมหันต์ เพราะตามตำนานแล้ว ถ้าใครอยากจะเอาชนะกัปปะ ขณะที่มันอยู่บนบกแล้วล่ะก็ ขอเพียงโค้งคำนับให้มันหนึ่งครั้ง เจ้ากัปปะก็จะโค้งคำนับกลับตามมารยาท และในขณะที่มันก้มหัวลง น้ำจากจานบนหัวของมันก็จะหกลงมา ทำให้มันหมดพละกำลัง ต้องรีบวิ่งหนีกลับลงแหล่งน้ำไปเองในที่สุด แต่ถ้ามีมนุษย์คนไหนใจดีเติมน้ำลงบนหัวให้กัปปะแล้วล่ะก็ เจ้ากัปปะก็จะยอมเป็นข้ารับใช้คนๆ นั้นไปทั้งชีวิตเลยทีเดียว