เป็นวิถีช้างไทยคู่สยามในจดหมายเหตุข

เป็นวิถีช้างไทยคู่สยาม
ในจดหมายเหตุของ ‘ฟอร์บัง’ นายเรือโทชาวฝรั่งเศส สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ครั้งหนึ่ง ฟอร์บังได้เข้าเฝ้าติดตามดูการคล้องช้างกับพระนารายณ์ และจดบันทึกถึงสิ่งที่พบ ความตอนหนึ่งว่า

“คนพื้นที่ประเทศนี้ไม่ว่าจะเป็นบุคคลชั้นไหน เขาขึ้นนั่งคอช้างกันทั้งนั้น และทำการบังคับช้างด้วยตนเอง ยกเว้นพระเจ้าแผ่นดินพระองค์เดียว นอกเสียจากว่าเวลาออกศึกเท่านั้น คนไทยใช้สัตว์โตเหล่านี้ทำงานต่างๆ มันทำงานเหมือนคนรับใช้ เช่น ให้เลี้ยงเด็ก มันก็จะเอางวงอุ้มเด็กลงในเปลแล้วไกวจนเด็กหลับ และแม่ของเด็กต้องการอะไรก็สั่งให้ช้างไปหยิบมาได้”

การสนทนาระหว่างฟอร์บังกับพระนารายณ์ที่แสดงให้เห็นความฉลาดเฉลียวของช้าง และความสัมพันธ์ที่ช้างเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของคนไทยมาตั้งแต่อดีต ความว่า

“ช้างตัวที่เรา(พระนารายณ์)ขี่อยู่เดี๋ยวนี้ เป็นตัวอย่างช้างฉลาดได้ไม่สู้นานนัก …ควาญคนหนึ่งได้ตัดอาหารลงให้มันกินแต่ครึ่งหนึ่งเท่านั้น มันจะกล่าวโทษควาญก็พูดไม่ได้ มันจึงแผดเสียงดังลั่นไปทั่วพระราชวัง เราเดาไม่ถูกว่าเหตุใดมันจึงร้อง เราจึงมีความสงสัยสั่งให้ควาญคนใหม่ไปเลี้ยงช้างตัวนี้ ควาญคนนี้เป็นคนซื่อจัดหาข้าวให้มันเต็มเม็ดเต็มหน่วย ช้างตัวนี้ยื่นงวงออกไปแบ่งข้าวเป็นสองส่วน กินแต่ส่วนหนึ่งเท่านั้น แล้วแผดเสียงดังลั่นขึ้นอีก คนที่วิ่งไปดูจึงรู้ว่าควาญคนก่อนโกงอาหารช้าง อ้ายควาญช้างคนนั้นรับสารภาพว่า ได้ขโมยข้าวช้างจริงๆ”

เรื่องเล่าถึงความชาญฉลาดของช้างอีกเรื่องหนึ่งที่ฟอร์บัง หรือออกพระศักดิ์สงคราม บันทึกไว้จากการประสบด้วยตนเอง “…คือเมื่อช้างถึงเวลาผสมพันธุ์หรือตกมัน มันจะดุร้ายมาก มีอยู่วันหนึ่งควาญนำช้างตกมันตัวหนึ่งลงไปในน้ำ มันหนีควาญไปได้แล้วลงไปอาวะวาดอยู่กลางแม่น้ำ ทำให้คนตกใจแตกตื่นกันมาก ข้าพเจ้าจึงขึ้นมาตามมันไปดูว่ามันจะทำอะไร ได้พบผู้หญิงยืนอยู่ริมฝั่งแม่น้ำตัดพ้อว่าช้างตกมัน”

หญิงคนนั้นตัดพ้อต่อหน้าช้างว่า “พ่อจะให้ผัวข้าถูกตัดตะโพกหรือ พ่อรู้ดีอยู่แล้วว่าควาญที่ปล่อยให้ช้างหนีไปได้นั้นจะต้องได้รับพระอาญาเช่นนั้น นี่แน่โดยเหตุที่ผัวข้าต้องตาย ฆ่าลูกข้าเสียด้วยก็แล้วกัน”

พูดขาดคำลงดังนี้แล้วหญิงคนนั้นก็เอาลูกวางที่พื้นแล้ววิ่งหนีไป เด็กก็ร้องไห้งอ ช้างแลเห็นเด็กร้องไห้ดิ้นรนอยู่จึงใจอ่อน ขึ้นจากน้ำแล้วเอางวงอุ้มเด็กคนนั้นพากลับไปโรงช้าง ยืนและนิ่งสงบเสงี่ยม

ผลลัพธ์ (อังกฤษ) 1:

A pair of Siamese elephants Thailand trajectory.In the archives of the ' Fort ' visor Mr. ship masters nationals of France The reign of King Narai, one time. Ford has a visor monitor elephant with Vishnu, and notes that were found. Now, one that"The people of this country, whether it is the person class? His seat collar. and elephants do to force Chang manually. Excluding land wenphra one Unless a time out, the enemy only. People use these animals grow Thailand work it worked like people such as children, it will remove your baby into the crib, Turkey, then swinging until the kids were asleep, and the mother of the kids need something to order elephant to pick. "การสนทนาระหว่างฟอร์บังกับพระนารายณ์ที่แสดงให้เห็นความฉลาดเฉลียวของช้าง และความสัมพันธ์ที่ช้างเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของคนไทยมาตั้งแต่อดีต ความว่า“ช้างตัวที่เรา(พระนารายณ์)ขี่อยู่เดี๋ยวนี้ เป็นตัวอย่างช้างฉลาดได้ไม่สู้นานนัก …ควาญคนหนึ่งได้ตัดอาหารลงให้มันกินแต่ครึ่งหนึ่งเท่านั้น มันจะกล่าวโทษควาญก็พูดไม่ได้ มันจึงแผดเสียงดังลั่นไปทั่วพระราชวัง เราเดาไม่ถูกว่าเหตุใดมันจึงร้อง เราจึงมีความสงสัยสั่งให้ควาญคนใหม่ไปเลี้ยงช้างตัวนี้ ควาญคนนี้เป็นคนซื่อจัดหาข้าวให้มันเต็มเม็ดเต็มหน่วย ช้างตัวนี้ยื่นงวงออกไปแบ่งข้าวเป็นสองส่วน กินแต่ส่วนหนึ่งเท่านั้น แล้วแผดเสียงดังลั่นขึ้นอีก คนที่วิ่งไปดูจึงรู้ว่าควาญคนก่อนโกงอาหารช้าง อ้ายควาญช้างคนนั้นรับสารภาพว่า ได้ขโมยข้าวช้างจริงๆ”
เรื่องเล่าถึงความชาญฉลาดของช้างอีกเรื่องหนึ่งที่ฟอร์บัง หรือออกพระศักดิ์สงคราม บันทึกไว้จากการประสบด้วยตนเอง “…คือเมื่อช้างถึงเวลาผสมพันธุ์หรือตกมัน มันจะดุร้ายมาก มีอยู่วันหนึ่งควาญนำช้างตกมันตัวหนึ่งลงไปในน้ำ มันหนีควาญไปได้แล้วลงไปอาวะวาดอยู่กลางแม่น้ำ ทำให้คนตกใจแตกตื่นกันมาก ข้าพเจ้าจึงขึ้นมาตามมันไปดูว่ามันจะทำอะไร ได้พบผู้หญิงยืนอยู่ริมฝั่งแม่น้ำตัดพ้อว่าช้างตกมัน”

หญิงคนนั้นตัดพ้อต่อหน้าช้างว่า “พ่อจะให้ผัวข้าถูกตัดตะโพกหรือ พ่อรู้ดีอยู่แล้วว่าควาญที่ปล่อยให้ช้างหนีไปได้นั้นจะต้องได้รับพระอาญาเช่นนั้น นี่แน่โดยเหตุที่ผัวข้าต้องตาย ฆ่าลูกข้าเสียด้วยก็แล้วกัน”

พูดขาดคำลงดังนี้แล้วหญิงคนนั้นก็เอาลูกวางที่พื้นแล้ววิ่งหนีไป เด็กก็ร้องไห้งอ ช้างแลเห็นเด็กร้องไห้ดิ้นรนอยู่จึงใจอ่อน ขึ้นจากน้ำแล้วเอางวงอุ้มเด็กคนนั้นพากลับไปโรงช้าง ยืนและนิ่งสงบเสงี่ยม

ผลลัพธ์ (อังกฤษ) 2:

'ฟอร์บัง' นายเรือโทชาวฝรั่งเศสสมัยสมเด็จพระ นารายณ์มหาราชครั้งหนึ่ง และจดบันทึกถึงสิ่งที่พบ เขาขึ้นนั่งคอช้างกันทั้งนั้นและ ทำการบังคับช้างด้วยตนเองยกเว้นพระเจ้าแผ่นดินพระองค์เดียวนอกเสียจากว่าเวลาออกศึกเท่านั้นคนไทยใช้สัตว์โตเหล่านี้ทำงานต่างๆมันทำงานเหมือนคนรับใช้เช่นให้เลี้ยงเด็ก มันจะกล่าวโทษควาญก็พูดไม่ได้ เราเดาไม่ถูกว่าเหตุใดมัน จึงร้อง กิน แต่ส่วนหนึ่งเท่านั้นแล้วแผดเสียง ดังลั่นขึ้นอีก อ้ายควาญช้างคนนั้นรับสารภาพว่า หรือออกพระศักดิ์สงครามบันทึกไว้จาก การประสบด้วยตนเอง มันจะดุร้ายมาก ทำให้คนตกใจแตกตื่นกันมาก "พ่อจะให้ผัวข้าถูกตัดตะโพก หรือ นี่แน่โดยเหตุที่ผัวข้าต้อง ตาย เด็กก็ร้องไห้งอ ยืนและนิ่งสงบเสงี่ยม