ในอนาคตความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับญี่ปุ่นน่าจะเป็นยังไงต่อไป ไม่แน่ว่าก็จะดีๆ ร้ายๆ เพราะในอดีตก็เป็นอย่างนี้ เดี๋ยวดี เดี๋ยวร้าย แรกเริ่มเดิมทีจีนคัดบริษัทที่มีทีท่าว่าเป็นมิตรกับจีน 200 แห่ง มาทำ ‘ข้อตกลงที่เป็นมิตรกับจีน’ ตามข้อตกลงนี้ จีนยอมให้บริษัทญี่ปุ่นที่มีคุณสมบัติ 4 ข้อเข้ามาค้าขายกับจีนได้ คือ บริษัทที่มีความเห็นใจจีน ยอมรับหลักการไม่เป็นปฏิปักษ์ต่อจีน ไม่หนุนนโยบาย 2 จีน และไม่ขัดขวางที่จีนกับญี่ปุ่นจะมีความสัมพันธ์ทางการทูตต่อกัน แต่จีนให้ข้อตกลงนี้มีอายุเพียง 1 ปี บริษัทญี่ปุ่นที่เข้าไปทำมาค้าขายในจีนในตอนนั้นวางแผนระยะยาวไม่ได้ดอกครับ จนต่อมา ต้องทำข้อตกลงใหม่ที่เรียกว่า ข้อตกลง L-T ที่มีระยะเวลา 5 ปี กระทั่งจีนกับญี่ปุ่นมีความสัมพันธ์ทางการทูตต่อกันเมื่อ พ.ศ.2515 พอเหมา เจ๋อ ตง ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อ พ.ศ.2519 ญี่ปุ่นก็กระโจนลงไปค้าขายกับจีนจนกลายเป็นคู่ค้าใหญ่อันดับ 2 รองจากฮ่องกง อยู่มาวันหนึ่ง กระทรวงศึกษาธิการญี่ปุ่นแก้ไขตำราเรียนชั้นมัธยม โดยเปลี่ยนจากวลีที่ว่า ‘ญี่ปุ่นเคยรุกรานจีน’ ที่ภาษาอังกฤษใช้คำว่า aggression มาเป็น advancement ทำ ให้วลีนั้นมีความหมายกลายเป็น ‘ญี่ปุ่นเคยรุกเข้าไปในจีน’ แค่นี้นะครับ ก็มีการประท้วงญี่ปุ่นที่ดังไปทั้งแผ่นดินจีน