วัดพระแท่นศิลาอาสน์ ตั้งอยู่บ้านพระแท่น ตำบลทุ่งยั้ง อำเภอลับแล
จังหวัดอุตรดิตถ์ / ห่างจากตัวจังหวัด 14 กิโลเมตร อยู่เลยวัดพระยืนไปเล็กน้อย /
ความเป็นมา เดิมชื่อ วัดมหาธาตุ / เป็นวัดโบราณ ปรากฏในหนังสือพระราชพงศาวดารในรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ / พระองค์ได้เสด็จนมัสการพระแท่นศิลาอาสน์เมื่อปี พ.ศ.2283 /แสดงว่า พระแท่นศิลาอาสน์ได้มีมาก่อนหน้านี้แล้ว / เป็นที่เคารพสักการะของคนทั่วไปอย่างกว้างขวาง /
เมื่อปีพ.ศ. 2451 ไฟไหม้ป่ามณฑปและวิหารเหลือแต่แท่นศิลาแลง / รัชกาลที่ 5 โปรดให้ปฏิสังขรณ์ใหม่/ บานประตูวิหารพระแท่นศิลาอาสน์ที่เคยเป็นไม้แกะสลักนั้น / เคยเป็นประตูวิหารพระพุทธชินราช วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดพิษณุโลกมาก่อน /
สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่า / พระแท่นศิลาอาสน์อาจมีมาก่อนแล้วช้านาน / ก่อนที่พระเจ้าบรมโกศเสด็จไปบูชา เพราะพระแท่นศิลาอาสน์อยู่ริมเมืองทุ่งยั้ง / ซึ่งตั้งมาแต่ครั้งสมัยสุโขทัย / และบางทีชื่อทุ่งยั้งนั่นเอง จะเป็นนิมิตให้เกิดมีพระแท่นเป็นทีพระพุทธเจ้าประทับยับยั้ง / เมื่อเสด็จผ่านมาทางนั้น /
ในทางตำนานมีคติทีเชื่อว่า / พระพุทธเจ้าได้เสด็จยังพื้นที่ใดๆ ภายนอกอินเดียด้วยอิทธิฤทธิ์ฌานสมาบัติ / และได้ประดิษฐานเจดีย์ หรือตรัสพยากรณ์อะไรไว้ใน ณ แห่งนั้น / เป็นคติที่เกิดในลังกาทวีป และประเทศอื่นได้รับเอาไปเชื่อถือด้วย / จึงเกิดมีเจดีย์วัตถุและพุทธพยาการณ์ / ที่อ้างว่าพระพุทธองค์ได้ทรงประดิษฐานเจดีย์ไว้มากบ้างน้อยบ้างทุกประเทศ /