เมืองแพร่เป็นเมืองโบราณ อายุประมาณ

เมืองแพร่เป็นเมืองโบราณ อายุประมาณ 1,000 ปี เริ่มก่อตั้งขึ้นเป็นเมืองประมาณพุทธศตวรรษที่ 12 หลังจากการก่อตั้งเมืองเชียงใหม่และสุโขทัย ซึ่งตามศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชจารึกเอาไว้ เมืองแพร่เคยเป็นเมืองหนึ่งของอาณาจักรสุโขทัย มีชื่อว่า "เมืองแพล" ต่อมาสมัยขอมเรืองอำนาจได้เปลี่ยนชื่อเมืองแพลเป็น "เวียงโกศัย" ซึ่งแปลว่า ผ้าแพรและต่อมาเปลี่ยนเป็นเมืองแพร่ แต่ไม่ปรากฏหลักฐานว่าเปลี่ยนตั้งแต่สมัยใด ซึ่งชาวล้านนานิยมออกเสียงเป็น "เมืองแป้" และเป็นจังหวัดแพร่ในปัจจุบัน
จากตำนานเมืองเหนือ เมืองแพร่มีชื่อเดิมว่า "พลนคร" หรือ "เมืองพล" และเปลี่ยนชื่อเป็นเมืองแพล ในสมัยขอมเรืองอำนาจราว พ.ศ. 470-1560 พระนางจามเทวี ได้แผ่อำนาจเข้าครอบครองดินแดนในเขตล้านนา ได้เปลี่ยนชื่อเมืองแพลเป็น "โกศัยนคร" หรือ "นครโกศัย" หรือ "เวียงโกศัย" ซึ่งแปลว่าผ้าแพร นับตั้งแต่นั้นมา ได้มีผู้ครอบครองสืบเนื่องกันมาหลายสมัย
**ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้เปลี่ยนจากการปกครองจากผู้เจ้าครองนครเป็นเทศาภิบาลในปี พ.ศ. 2440 และได้โปรดเกล้าให้พระยาไชยบูรณ์ (ทองอยู่ สุวรรณบาตร) ไปเป็นข้าหลวงกำกับการปกครองเมืองแพร่เป็นคนแรก ต่อมาในปี พ.ศ. 2445 พวกเงี้ยวที่อาศัยอยู่ในเมืองแพร่ได้ก่อความวุ่นวายขึ้น โดยได้บุกยึดสถานที่ราชการที่สำคัญ เช่น ศาลากลางจังหวัด ไปรษณีย์ เป็นต้น และปล้นเงินคลังของจังหวัด ตลอดจนปล้นนักโทษออกจากเรือนจำซึ่งพระยาไชยบูรณ์ได้ทำการต่อสู้ปกป้องอย่างเต็มความสามารถแต่ก็ถูกพวกเงี้ยวจับตัวได้และบังคับให้ลงนามยกเมืองให้ ซึ่งพระยาไชยบูรณ์ไม่ยอม พวกดเงี้ยวจึงได้นำตัวไปตัดศีรษะที่บ้านร้องกาศ ความทราบถึงพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 จึงได้โปรดเกล้า ฯ ให้พระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสงชูโต) นำทัพหลวงและกองทัพจากเมืองใกล้เคียงทำการปราบปรามพวกเงี้ยวได้อย่างราบคาบ
**หลังเหตุการณ์กบฎ เจ้าพิรอยะเทพวงศ์อุดร เจ้าหลวงเมืองแพร่ได้ไปพำนักอยู่ที่เมืองหลวงพระบางประเทศลาว จึงถูกถอดถอนออกจากตำแหน่งเจ้าเมือง เนื่องจากขาดราชการนานเกินกำหนด ในภาวะที่บ้านเมืองไม่สงบ ตำแหน่งเจ้าหลวงเมืองแพร่จึงถูกยกเลิก

พระยาไชยบูรณ์ (ทองอยู่ สุวรรณบาตร)
**" กูภักดีต่อแผ่นดิน องค์นรินทร์พระผ่านเผ้า พระพุทธเจ้าหลวงจอมผไท กูไม่คิดขายชาติ แม้มึงปรารถนา เมืองแพร่ เชิญมึงแล่เนื้อหนัง หรือฝังกูก็ยอม กูบ่ค้อมยกบ้าน กูบ่ขานยกเมือง ให้มึงเฟื่องโอหัง จงฟังคำกูไว้ โจรจัญไรสิ้นคิด ชีวิตกูยอมพลี แผ่นดินนี้กูเฝ้า มึงจะเอาอย่าปอง กูปกครองอยู่ไซร้ จงอย่าคิดอยากได้ หนึ่งแม้ตารางวา แลนา "
**พระยาไชยบูรณ์ เดิมชื่อ ทองอยู่ นามสกุล สุวรรณบาตร เป็นบุตรของพระยาศรีเทศบาล และคุณหญิงกมลจิตร เกิดที่อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ เสียชีวิตเมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2445 มีน้องชายร่วมสายโลหิต 1 คน อายุ 21 ปี รับราชการครั้งแรกเป็นเสมียนอยู่ที่อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์อายุ 43 ปีได้เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดพิจิตร อยู่ได้ 2 ปี ย้ายไปเป็นผู้ว่าราชการ จังหวัดที่จังหวัดพิษณุโลก และย้ายมาเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดแพร่ใน พ.ศ.2440 ในขณะนั้นมีเจ้าเมืองปกครองเมืองแพร่คือ เจ้าพิริยเทพวงศ์ ทำการปกครองร่วมกันระหว่างข้าหลวงกับเจ้าเมือง ใน พ.ศ.2443 ได้เลื่อนยศเป็นพระยาไชยบูรณ์
**จุลศักราช 1264 พ.ศ. 2445 ในขณะที่พระยาไชยบูรณ์เป็นข้าหลวงกำกับการปกครองเมืองแพร่อยู่นั้น ปรากฏว่ามีพวกเงี้ยวหรือไทยใหญ่ได้คบคิดกันก่อการจลาจลขึ้นในเมืองแพร่ซึ่งมีรายละเอียดดังต่อไปนี้
**วันศุกร์ที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2445 เวลาประมาณ 7 นาฬิกา พวกไทยใหญ่นำโดยพะกาหม่อง และสลาโปไชย หัวหน้าพวกโจรเงี้ยวนำกองโจรประมาณ 40 – 50 คน บุกเข้าเมืองแพร่ทางด้านประตูชัยจู่โจมสถานีตำรวจเป็นจุดแรก

ขณะนั้นสถานีตำรวจเมืองแพร่มีประมาณ 12 คน จึงไม่สามารถต้านทานได้ กองโจรเงี้ยวเข้ายึดอาวุธตำรวจแล้วพากันเข้าโจมตีที่ทำการไปรษณีย์โทรเลข โจรเงี้ยวได้ตัดสายโทรเลข และทำลายอุปกรณ์สื่อสารต่าง ๆ เพื่อตัดปัญหาการสื่อสาร ครั้นแล้วก็มุ่งหน้าสู่บ้านพักข้าหลวงประจำเมืองแพร่ แต่ก่อนที่กองเงี้ยวจะไปถึงบ้านพักข้าหลวงนั้นพระยาไชยบูรณ์ ( ทองอยู่ สุวรรณบาตร ) ได้พาครอบครัวพร้อมด้วยคุณหญิงเยื้อน ภริยาหลบหนีออกจากบ้านพักไปก่อนแล้ว

พวกโจรเงี้ยวไปถึงบ้านพัก ไม่พบพระยาไชยบูรณ์ จึงบุกเข้าปล้นทรัพย์สินภายในบ้านพักข้าหลวงและสังหารคนใช้ที่หลงเหลืออยู่จนหมดสิ้น จากนั้นจึงยกกำลังเข้ายึดที่ทำการเข้าสนามหลวงทำลายคลังหลวงและกวาดเงินสดไปทั้งหมด 37 อัฐ หลังจากนั้นพวกเงี้ยวก็มุ่งตรงไปยังเรือนจำ เพื่อปล่อยนักโทษเป็นอิสระ พร้อมกับแจกจ่ายอาวุธให้กับนักโทษเหล่านั้น ทำให้พวกกองโจรเงี้ยวได้กำลังสนับสนุนเพิ่มขึ้นอีก จนภายหลังมีกำลังถึง 300 คน

ในระหว่างที่กองเงี้ยวเข้าโจมตีสถานที่ราชการต่าง ๆ อยู่นั้นราษฏรเมืองแพร่ตื่นตกใจกันมากบางส่วนได้อพยพหลบออกไปอยู่นอกเมืองทันที กองโจรเงี้ยวจึงประกาศให้ราษฏรอยู่ในความสงบ เพราะพวกตนจะไม่ทำร้ายชาวเมืองจะฆ่าเฉพาะคนไทยภาคกลางที่มาปกครองเมืองแพร่เท่านั้น ราษฏรจึงค่อยคลายความตกใจและบางส่วนได้เข้าร่วมกับพวกกองโจรเงี้ยวก็มีทำให้กองโจรเงี้ยวทำงานคล่องตัวและมีกำลังเข้มแข็งขึ้น

ขณะเดียวกันพระยาไชยบูณ์ ซึ่งพาภริยา คือคุณหญิงเยื้อน หลบหนีออกจากบ้านพัก ตรงไปยังคุ้มเจ้าหลวงเมืองแพร่ หวังขอพึ่งกำลังเจ้าเมืองแพร่ หรือเจ้าหลวงเมือง แพร่ คือ พระยาพิริยวิไชย เมื่อไปถึงคุ้มเจ้าหลวง เจ้าหลวงเมืองแพร่กล่าวว่า จะช่วยอย่างไรกัน ปืนก็ไม่มี ฉันก็จะหนีเหมือนกัน พระยาไชยบูรณ์ ตัดสินใจพาภริยาและหญิงรับใช้หนีออกจากเมืองแพร่ไปทางบ้านมหาโพธิ์ เพื่อหวังไปขอกำลังจากเมืองอื่นมาปราบ ส่วนเจ้าเมืองแพร่นั้น หาได้หลบหนีตามคำอ้างไม่ ยังคงอยู่ในคุ้มตามเดิม

ตอนสายของวันที่ 25 กรกฎาคม เมื่อกองโจรเงี้ยวสามารถยึดเมืองแพร่ได้แล้ว พะกาหม่องและสลาโปไชย ก็ไปที่คุ้มเจ้าหลวง เพื่อเชิญให้เจ้าเมืองแพร่ปกครองบ้านเมืองตามเดิม

ก่อนจะปกครอง

ผลลัพธ์ (อังกฤษ) 1:

The city is about 1,000 years old ancient city formed a city approximately 12 centuries after the founding of Sukhothai and Chiangmai city, which according to a stone inscription of King Ramkhamhaeng inscription to remove them. The city used to be one of the Sukhothai Kingdom, called "the raft cities." Later renamed the Mysore city of wiang Kosai is a "raft", which means "silk, and later changed to city, but no evidence of any change since the popular vote Lanna cities" pae "and is currently in the province. From the legendary northern city, formerly known as "midwives" or "Lieutenant", the city of Angkor and the city name was changed to the raft, Helensburgh. In the reign of Khmer power, b.e. Rod bearing 470-1560 jamadevi has radiated power in possession of the lands in the District of Lanna has renamed the town a raft as "Kosai" or "Nakhon wiang Kosai" or "Kosai" which translates to silk since it had possession of several modern;**ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้เปลี่ยนจากการปกครองจากผู้เจ้าครองนครเป็นเทศาภิบาลในปี พ.ศ. 2440 และได้โปรดเกล้าให้พระยาไชยบูรณ์ (ทองอยู่ สุวรรณบาตร) ไปเป็นข้าหลวงกำกับการปกครองเมืองแพร่เป็นคนแรก ต่อมาในปี พ.ศ. 2445 พวกเงี้ยวที่อาศัยอยู่ในเมืองแพร่ได้ก่อความวุ่นวายขึ้น โดยได้บุกยึดสถานที่ราชการที่สำคัญ เช่น ศาลากลางจังหวัด ไปรษณีย์ เป็นต้น และปล้นเงินคลังของจังหวัด ตลอดจนปล้นนักโทษออกจากเรือนจำซึ่งพระยาไชยบูรณ์ได้ทำการต่อสู้ปกป้องอย่างเต็มความสามารถแต่ก็ถูกพวกเงี้ยวจับตัวได้และบังคับให้ลงนามยกเมืองให้ ซึ่งพระยาไชยบูรณ์ไม่ยอม พวกดเงี้ยวจึงได้นำตัวไปตัดศีรษะที่บ้านร้องกาศ ความทราบถึงพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 จึงได้โปรดเกล้า ฯ ให้พระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสงชูโต) นำทัพหลวงและกองทัพจากเมืองใกล้เคียงทำการปราบปรามพวกเงี้ยวได้อย่างราบคาบ** After a rebel event. Owner, the phin aya tephavong Udon The city had to live the city of Luang Prabang in Laos is thus being withdrawn from its owner, the City Government because of a lack of a long overdue. For emergencies at home, political position, the city has been canceled.Perfect Prince (gold is gold a priest). ** "Gu loyal land God through the fire elements, Narin Jom capital Buddha phathai Gu does not think a national sales. Even when I just wished the city Invitation addressed to carve flesh or embed accepted. Gu s bend over lifting the ban Gu said the city raised s I just listen to the words, average hold ohang gu. We have 3 kids together, thinking the end of pirates. Life in this land, gu gu accepted phli snares. Don't try to remove a dopey Cente Gu's dominance is ไซร้ do you like. One even square with chocolate "**พระยาไชยบูรณ์ เดิมชื่อ ทองอยู่ นามสกุล สุวรรณบาตร เป็นบุตรของพระยาศรีเทศบาล และคุณหญิงกมลจิตร เกิดที่อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ เสียชีวิตเมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2445 มีน้องชายร่วมสายโลหิต 1 คน อายุ 21 ปี รับราชการครั้งแรกเป็นเสมียนอยู่ที่อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์อายุ 43 ปีได้เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดพิจิตร อยู่ได้ 2 ปี ย้ายไปเป็นผู้ว่าราชการ จังหวัดที่จังหวัดพิษณุโลก และย้ายมาเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดแพร่ใน พ.ศ.2440 ในขณะนั้นมีเจ้าเมืองปกครองเมืองแพร่คือ เจ้าพิริยเทพวงศ์ ทำการปกครองร่วมกันระหว่างข้าหลวงกับเจ้าเมือง ใน พ.ศ.2443 ได้เลื่อนยศเป็นพระยาไชยบูรณ์ ** December 1264 b.e. 2445 while Mong is the Governor directed to rule the city, it appears as if they are bent or Thailand 54 major riots between in the city, which has the following details: ** Friday, July 24 at approximately 7 o'clock they abdicated 2445 Thailand big led by balm and Slavic Chai. The Chief of the bandits bent on bringing about 40 – 50 guerrilla raids into the city via the side door to victory as the first point of police station attacks. ขณะนั้นสถานีตำรวจเมืองแพร่มีประมาณ 12 คน จึงไม่สามารถต้านทานได้ กองโจรเงี้ยวเข้ายึดอาวุธตำรวจแล้วพากันเข้าโจมตีที่ทำการไปรษณีย์โทรเลข โจรเงี้ยวได้ตัดสายโทรเลข และทำลายอุปกรณ์สื่อสารต่าง ๆ เพื่อตัดปัญหาการสื่อสาร ครั้นแล้วก็มุ่งหน้าสู่บ้านพักข้าหลวงประจำเมืองแพร่ แต่ก่อนที่กองเงี้ยวจะไปถึงบ้านพักข้าหลวงนั้นพระยาไชยบูรณ์ ( ทองอยู่ สุวรรณบาตร ) ได้พาครอบครัวพร้อมด้วยคุณหญิงเยื้อน ภริยาหลบหนีออกจากบ้านพักไปก่อนแล้ว พวกโจรเงี้ยวไปถึงบ้านพัก ไม่พบพระยาไชยบูรณ์ จึงบุกเข้าปล้นทรัพย์สินภายในบ้านพักข้าหลวงและสังหารคนใช้ที่หลงเหลืออยู่จนหมดสิ้น จากนั้นจึงยกกำลังเข้ายึดที่ทำการเข้าสนามหลวงทำลายคลังหลวงและกวาดเงินสดไปทั้งหมด 37 อัฐ หลังจากนั้นพวกเงี้ยวก็มุ่งตรงไปยังเรือนจำ เพื่อปล่อยนักโทษเป็นอิสระ พร้อมกับแจกจ่ายอาวุธให้กับนักโทษเหล่านั้น ทำให้พวกกองโจรเงี้ยวได้กำลังสนับสนุนเพิ่มขึ้นอีก จนภายหลังมีกำลังถึง 300 คน ในระหว่างที่กองเงี้ยวเข้าโจมตีสถานที่ราชการต่าง ๆ อยู่นั้นราษฏรเมืองแพร่ตื่นตกใจกันมากบางส่วนได้อพยพหลบออกไปอยู่นอกเมืองทันที กองโจรเงี้ยวจึงประกาศให้ราษฏรอยู่ในความสงบ เพราะพวกตนจะไม่ทำร้ายชาวเมืองจะฆ่าเฉพาะคนไทยภาคกลางที่มาปกครองเมืองแพร่เท่านั้น ราษฏรจึงค่อยคลายความตกใจและบางส่วนได้เข้าร่วมกับพวกกองโจรเงี้ยวก็มีทำให้กองโจรเงี้ยวทำงานคล่องตัวและมีกำลังเข้มแข็งขึ้น
ขณะเดียวกันพระยาไชยบูณ์ ซึ่งพาภริยา คือคุณหญิงเยื้อน หลบหนีออกจากบ้านพัก ตรงไปยังคุ้มเจ้าหลวงเมืองแพร่ หวังขอพึ่งกำลังเจ้าเมืองแพร่ หรือเจ้าหลวงเมือง แพร่ คือ พระยาพิริยวิไชย เมื่อไปถึงคุ้มเจ้าหลวง เจ้าหลวงเมืองแพร่กล่าวว่า จะช่วยอย่างไรกัน ปืนก็ไม่มี ฉันก็จะหนีเหมือนกัน พระยาไชยบูรณ์ ตัดสินใจพาภริยาและหญิงรับใช้หนีออกจากเมืองแพร่ไปทางบ้านมหาโพธิ์ เพื่อหวังไปขอกำลังจากเมืองอื่นมาปราบ ส่วนเจ้าเมืองแพร่นั้น หาได้หลบหนีตามคำอ้างไม่ ยังคงอยู่ในคุ้มตามเดิม

ตอนสายของวันที่ 25 กรกฎาคม เมื่อกองโจรเงี้ยวสามารถยึดเมืองแพร่ได้แล้ว พะกาหม่องและสลาโปไชย ก็ไปที่คุ้มเจ้าหลวง เพื่อเชิญให้เจ้าเมืองแพร่ปกครองบ้านเมืองตามเดิม

ก่อนจะปกครอง

ผลลัพธ์ (อังกฤษ) 3:

Town is the ancient age, about 1 000 years. Initially founded as a town about late 12 after founding the city and the Sukhothai According to the inscription of the ram khamhaeng inscription. Town is a city one of the Sukhothai Kingdom named "city pal" later during the Khmer bearing power changed the name of the city of the United Kingdom. "Pal" Which means satin and later change to town. But unidentified that change any era. The popular vote, as "the city of Lanna flour" and Phrae province at present.From the north town formerly known as the "พลน metropolis" or "city people" and changed its name to the city in the days I wound about the 470-1560 Santa Catarina, the Colonels Take possession of the territory in the county has plunger style. Have changed the name of the city is a city of Kosai "pal" or "the city of Kosai" or "of the United Kingdom", which means นับตั้งแต่นั้นมา rayon has a ruler traditionally many times.* * in the reign of King Chulalongkorn, Rama 5 Rattanakosin. Change rule of the Vice City from you is the 2440 intendance and please raise to Phraya Chai complete (gold, golden bowl). A governor directed government town first. Later in the 2445 them crooked living ในเมืองแพร่ riot. The government seized the important, such as the city hall, post office, etc., and rob the storehouse of the province. As well as rob prisoner out of prison, which means the complete Phraya defend as them crooked เต็มความสามารถแต่ was captured and forced to sign up the city. The praya Chai complete refused. The press has taken to cut bent head home sing the air. The King Chulalongkorn, Rama 5 so please wear the company to Indian Minister Yang (anointing. Sang chuto) the Royal Army and the army from nearby cities to suppress them crooked easily defeated.* * after the rebels, you พิร to the family of Udon. The ruler to reside in the town Luang Prabang Laos. It was removed from the position of the governor.